ستون فقرات وظیفه حمایت از تمامی بخش های بدن را بر عهده دارد، بنابراین تصور اینکه روزانه تحت فشارهای زیادی قرار می گیرد، دشوار نخواهد بود. با این توصیف برخی از مشکلاتی که با گذشت زمان برای ستون فقرات پیش می آیند، کاملا طبیعی است. در این میان برخی افراد به علت شرایط زندگیشان مجبور می شوند تا فشار بیشتری را بر ستون فقرات خود تحمل کنند مانند ورزشکاران و کسانی که شغلشان نیاز به انجام کارهای فیزیکی سنگینی دارد. اما باید بدانید که حتی پشت میز کار کردن هم می تواند به ستون فقرات شما آسیب برساند از طرفی برخی بیماریهای نیز می توانند عملکرد طبیعی ستون فقرات را تحت تاثیر قرار دهند، مانند تورم دیسک،سندرم مفاصل بین مهره ای، بیرون زدگی دیسک،آسیب های حاد نخاعی (میلوپاتی)سندرم مفصل ساکروایلیاک،انحراف ستون فقرات(اسکولیوز)و پیچ خوردگی و کشیدگی عضلات در ستون فقرات.

ممکن است تصور کنید که تورم دیسک با بیرون زدگی آن، هر دو یک بیماری هستند،اما اینگونه نیست. در بیرون زدگی دیسک (HERNIATED Disc) بر روی لایه بیرونی دیسک شکافی ایجاد شده و سبب می شود تا مواد ژله ای آن بیرون بریزد. اما تورم دیسک متفاوت بوده و در آن شکافی روی دیسک ایجاد نمی شود بلکه تنها دیسک، که مانند یک ضریه گیر بین مهره ها عمل می کند، متورم گشته و گاهی نیز ریشه های عصبی را تحت فشار قرار می دهد تورم دیسک به بیرون زدگی معمول تر بوده و بخش بیشتری از دیسک را تحت تاثیر قرار می دهد ممکن است شما دچار تورم دیسک شوید اما هیچ دردی حس نکنید اما دیسک بیرون زده به نسبت دردناکتر است.

به طور کلی، تورم دیسک زمانی رخ می دهد که یک دیسک سالم در اثر فشار دچار آسیب شده و در نتیجه ی آن شکل طبیعی خود را از دست می دهد. اگر در مفصل بین مهره ای در پشت دیسک متورم ، زائده های استخوانی ایجاد شده باشند، در نتیجه ی آن مجرای ستون فقرات تنگ شده و اعصاب تحت فشار قرار می گیرند.

1-آسیب دیدگی های مربوط به کهولت سن، که خود سبب تسریع روند تخریب تدریجی دیسک می شوند.

2-ایجاد کشیدگی های مکرر در کمر و گردن به دلیل فعالیت های جسمانی سنگین، وضعیت نامناسب بدن در هنگام فعالیت کردن (posture) و عدم تعادل در سیستم عضلانی بدن به خصوص هنگام بلند کردن اجسام سنگین.

3-آسیب مستقیم جسمانی، مانند تصادف یا سقوط کردن

4-زنتیک ، هر چند والدین علائم این عارضه را داشته باشند یا خیر معمولی باشند.

علاوه بر موارد بالا، استعمال تنباکو هم می تواند دیسک ها را تضعیف نموده و سبب تسریع روند تخریب شوند. دیسک های بین مهره ای ، به طور معمول در ورزشکاران و افرادی که شغلشان شامل کار فیزیکی سنگین می باشد. بیشتر در معرض خطر آسیب دیدگی قرار دارند.

تشخیص دیسک متورم با انجام معاینات فیزیکی و تهیه ی پیشینه ای کامل از بیماری انجام می شود.

پزشک ممکن است از شما بپرسد که آیا به ادرار و مدفوع خود کنترل دارید یا خیر؟

در صورت وجود مشکل ، تشخیص اولیه پزشک تورم دیسک در بخش قفسه سینه ای خواهد که به علت تورم به نخاع فشار وارد می کند.

همچنین پزشک ممکن است برای شما یکی از روشهای تصویربرداری مانند ام آر آی، پرتوی ایکس و یا سی تی اسکن تجویز کند.

روش های درمانی موجود برای درمان دیسک متورم هم شامل روش های بدون نیاز به جراحی مانند تزریق می شوند و هم شامل روشهای تهاجمی تری مانند فیوژن ستون فقرات .

در مقالات بعدی به توضیحات بیشتری در مورد ستون فقرات ارائه خواهد شد و همچنین این اطلاعات صرفاٌ جنبه آموزشی و افزایش آگاهی داشته و نمی تواند جایگزین تشخیص و تجویز پزشک شود.

 

 

                                                                امیـ ن درمـان

                                        رئیس داروخانه تجهیزات پزشکی

 

تورم دیسک ، هم در بین جوانان و هم در بین افراد مسن شایع است. تورم دیسک معمولاً در بخش پشتی یا جانبی دیسک بروز پیدا می کند و بر اثر تورم، فشاری غیر طبیعی را به اعصاب وارد می کند. در نتیجه این فشار، شما در نواحی از بدن که مربوط به آن اعصاب می باشند شاهد علائمی خواهید بود.( در موارد شدیدتر، حتی ممکن است در پاهایتان احساس سنگینی داشته باشید یا اینکه راه رفتن برای شما دشوار شود.) به طور کلی ، این علائم می توانند شامل :درد، بی حسی و ضعف عضلانی باشند.

این علائم به طور دقیق تر و بسته به محل دیسک متورم به صورت زیر هستند:

*دیسک متورم در ستون فقرات قفسه سینه ای (Thoracic spine ) که کمتر شایع است:

1-دردی پخش شونده در قفسه ی سینه و معده که افراد معمولاً آن را با عارضه های قلبی –عروقی اشتباه می گیرند .

2-ضعف عضلانی ، بی حسی و مومور شدن در یک پا یا هر دو پا

3-افزایش رفلکس ها در یک یا هر دو پا که در نهایت می تواند منجر به انقباض عضلانی شود .

4-تاثیرگذاری بر روی عملکرد مثانه و روده

5-از دست دادن توانایی حرکت از کمر به پایین

*دیسک متورم در ستون فقرات گردنی (cervical spine ) 

1-درد، بی حسی، مرمور شدن ، ضعف در گردن ،بازوها، دست ها و گاهی اوقات درد سر

2-درد شدید کتف

3-دردی پخش شونده در بازو و ساعد و احتمالاً انگشتان

 

1-درد، بی حسی، مورمور شدن، گرم شدن، ضعف درکمر، لگن و پاها

تورم دیسک به آرامی شروع شده و با گذشت زمان شدیدتر می گردد یا اینکه حین انجام برخی فعالیت ها شدت پیدا می کند. این علائم معمولاً پس از چند هفته یا چند ماه بهتر می شوند پیش از انتخاب جراحی برای درمان دیسک متورم ، روش های درمانی بدون نیاز به جراحی مانند فیزیوتراپی، کایروپراکتیک و تزریق استروئید انجام می شوند. اگر با این روش ها بهبودی حاصل نشده و درد کاهش نیافت، آنگاه درمان با جراحی انتخاب می شود.

*درمان بدون جراحی

درمان دیسک متورم به علائم شما بستگی دارد. در اکثر موارد، بیمارانی که دچار این عارضه هستند بدون نیاز به جراحی درمان می شوند. علائم شما هم معمولاً می تواند با روش هایی که نیاز به جراحی ندارند مانند گذشت زمان برای از بین رفتن خود به خودی علائم، مصرف داروهای مسکن و فیزیوتراپی بر طرف شوند.

یکی دیگر از روش های درمانی بدون جراحی استفاده از محرک نخاعی می باشد این روش تاثیری بر روند تخریب دیسک نخواهد داشت و تنها سبب تسکین درد می شود.

زمانی که نیاز باشد تا برای درمان تورم دیسک جراحی صورت گیرد، پزشک به طور محتمل یکی از روش های دیسکتومی (Discectomy ) و یا لامینوتومی (laminotomy) را به کار خواهد برد که در لامینوتومی بخشی از استخوان لامینا در مهره را جدا می کنند تا کلی از فشار وارده به عصب کاسته شود و در دیسکتومی نیز برای کاهش فشار و ایجاد فضای بیشتر برای عصب دیسک متورم را خارج خواهند کرد.

حال اگر دیسک متورم در ستون فقرات قفسه سینه ای بوده و برای برطرف نمودن آن جراحی نیاز باشد پزشک از روش کاهش فشار ترنس توراسیک (Transthoracic) استفاده خواهد کردکه در آن با ایجاد یک برش کوچک در جانب قفسه سینه به ستون فقرات دسترسی ایجاد نموده و برای کاهش فشار وارده به نخاع و ریشه های عصبی، بخش کوچکی از بدنه ی مهره و یا دیکسی که دچار مشکل شده را خارج می سازند. اگر نیاز باشد تا بخش زیادی از ستون فقرات خارج شود. آنگاه از روش فیوژن ستون فقرات (در آن دو یا تعداد بیشتری مهره را به هم وصل می کنند تا ثابت شوند) استفاده خواهد شد.

هرگاه برای درمان دیسک متورم، نیاز باشد تا بخش زیادی از استخوان و دیسک از ستون فقرات خارج شوند، در ناحیه ای که این عمل صورت گرفته ستون فقرات ناپایدار شده و شل میگردد. زمانی که این اتفاق می افتد، برای برطرف نمودن ناپایداری،باید مهره های قسمت بالا و پایین ناحیه ی عمل شده را به هم متصل نمود. به این منظور، بین مهره هایی که ایجاد ناپایداری می کنند برای  تثبیت از پیوند استخوانی استفاده میشود. و برای این که استخوان پیوند زده شده بهبود یابد از تعدادی میله، صفحه و پیچ استفاده میشود.

                                                                                                                           امیـن درمـان

                                        رئیس داروخانه تجهیزات پزشکی