مدیرعامل شرکت سها جیسا: کشف ظرفیت ناشناخته داروهای گیاهی در جمعیت

به گزارش روابط عمومی سازمان تدارکات پزشکی،   تاریخچه تاسیس شرکت سها جیسا، داستانی ۱۶ساله دارد. مطالعات انجام شده در سال‌های ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰ در مورد وضعیت گیاهان دارویی، صنایع وابسته به آن در کشور و نتایج حاصل از آن باعث شد که سازمان تدارکات پزشکی جمعیت هلال‌احمر برای احداث کارخانه عصاره‌گیری گیاهان دارویی اقدام کند.

کاستی‌های موجود در زیرساخت‌های صنعت دارویی کشور در دهه‌های گذشته باعث شده که با وجود پیشینه مصرف گیاهان دارویی در طب سنتی و تنوع گیاهی بی‌نظیر در کشورمان، استفاده بهینه از این ظرفیت بالقوه به درستی انجام نشود؛ طوری که از یک طرف کارخانه‌های تولیدکننده فرآورده‌های دارویی، آرایشی و بهداشتی در بسیاری از موارد مجبور به واردکردن عصاره‌های گیاهی از خارج هستند و از طرف دیگر، گیاهان ارزشمندی نیز بدون فرآوری و انجام مراحل آماده‌سازی به‌صورت خام با کمترین ارزش افزوده صادر می‌شوند.
بنابراین شرکت کشت و صنعت فرآوری گیاهان دارویی سها جیسا (سهامی خاص) با سرمایه‌گذاری سازمان تدارکات پزشکی جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران و به منظور پاسخگویی به این نیاز تاسیس شد.
شرکت سها جیسا در ابتدا با نام شرکت کشت و صنعت و فرآوری گیاهان دارویی سها هلال تنکابن، موفق به اخذ موافقت اصولی از وزارت صنایع و معادن شد. این شرکت برای تولید انواع عصاره‌های خشک و مایع از گیاهان دارویی مورد نیاز صنایع دارویی، غذایی و آرایشی بهداشتی با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در تاریخ ۱۴تیر۸۱، مجوز فعالیت را کسب کرد. این شرکت در برگیرنده تمام فعالیت‌های مربوط به گیاهان دارویی از مرحله کاشت، داشت و برداشت تا مرحله تولید محصولات دارویی است، اگرچه در حال حاضر بیشترین توانایی خود را در بخش فرآوری و تولید عصاره‌های گیاهی و تولید محصولات طب سنتی شامل چای و دمنوش‌های گیاهی متمرکز کرده است. کارخانه سها جیسا در زمینی به مساحت تقریبی ۱۸هزار و ۶۰۰متر مربع و زیربنایی حدود شش‌هزار و ۳۰۰ متر مربع در شهرک صنعتی سلمانشهر در سال۱۳۸۰ پی ریزی و در سال۱۳۸۲ نیز افتتاح شد و به مرحله بهره‌برداری رسید.
دکتر آرش سید صالحی، مدیرعامل این شرکت در گفت‌وگو با پیام هلال از ضرورت مصرف داروهای گیاهی در ایران سخن می‌گوید، اینکه چطور می‌شود مصرف این داروها و دمنوش‌ها را در کشور گسترش داد و به‌طورکلی از چه طریقی می‌شود فرهنگ رجوع به طب سنتی را در کشورمان نهادینه ساخت.
تاثیر داروهای گیاهی در ارتقای سلامت اغلب داروهای مورد استفاده در طب امروزی، به نوعی مشتق از گیاهان بوده یا حداقل در ابتدا از گیاهان به دست آمده‌ است. بعدها و در ادامه کار، گونه‌های جدید آنها در آزمایشگاه‌ها از ماده اولیه گیاهی به دست آمده‌اند. بنابراین تعریف دقیق داروی گیاهی کار دشواری است. بنابر تعریفی که سید صالحی ارائه می‌دهد، گیاه دارویی به گیاهی گفته می‌شود که یک یا برخی از اندام‌های آنها حاوی ماده مؤثره ‌است. این ماده که کمتر از یک درصد وزن خشک گیاه را تشکیل می‌دهد، دارای خواص دارویی مؤثر بر موجودات زنده‌ است. به قول این مقام مسئول، داروهای گیاهی طیف وسیعی از داروها را تشکیل می‌دهند که با حذف آنان شاید پزشکی امروز نمی‌توانست وجود داشته باشد. هر چند استفاده از این گیاهان به عنوان دارو قدمت چندین هزار ساله دارد و در اصطلاح نیز هر وقت صحبت از داروی گیاهی می‌شود، ناخودآگاه استفاده از گیاه با روش‌های قدیمی در ذهن متبادر می‌شود، ولی باید توجه داشت صنعت فرآوری و تولید داروهای گیاهی، علمی مدرن و در حال پیشرفت است.
مدیرعامل شرکت سها جیسا خاطرنشان می‌کند که در کشور ما با تکیه بر منابع غنی طب سنتی، بهره‌گیری از علم و فناوری روز دنیا و پشتوانه طبیعی قوی از پوشش گیاهی، پتانسیل بالایی برای ورود به این عرصه وجود دارد؛ به‌گونه‌ای که می‌توان با اصلاح سبک زندگی و تغذیه‌ای مردم در جهت ارتقای سطح سلامت آنان گام برداشت.
نکته مهمی که سید صالحی به آن تاکید دارد این است که استفاده از داروهای گیاهی تنها به منظور درمان بیماری‌ها نیست، بلکه این داروها برای پیشگیری نیز مفید است. به گفته او، در حال حاضر کشورهای پیشرفته دنیا که شاید پیشینه پزشکی آنها خیلی کمتر از کشور ما باشد، به استفاده از گیاهان دارویی به عنوان یک روش اساسی برای تغییر سبک زندگی، پیشگیری از بیماری‌ها و حتی درمان آنها روی آورده‌اند که با اقبال عمومی خوبی هم همراه بوده است و حتی ورود به این عرصه را از نظر اقتصادی نیز توجیه‌پذیر کرده است.
راه‌های ترویح داروهای گیاهی و طب سنتی در شرایطی که استفاده از داروهای گیاهی و بهره‌گیری از طب سنتی، شیوه‌ای علمی برای ارتقای بهداشت و درمان است، سوال اینجاست که چطور می‌شود این فرهنگ غنی را احیا کرد و آن را توسعه داد؟
مدیرعامل شرکت سها جیسا معتقد است آنچه در کشور ما و در بین افراد جامعه از آن به عنوان طب سنتی یاد می‌شود، در واقع برداشتی ناصحیح از مقوله طب سنتی، گیاهان دارویی و داروهای گیاهی است.
به باور سید صالحی، تا وقتی ما نسبت به وضع قوانین، تعاریف و دستورالعمل‌های مشخص در این زمینه اقدام نکنیم و سعی در ساماندهی وضع موجود با توجه به واقعیت‌های جامعه نداشته باشیم، مردم نیاز خود را از مجاری غیرقانونی تامین خواهند کرد.
در حقیقت این مقام مسئول معتقد است که به دلیل سیاست‌های انکاری در حوزه طب سنتی و داروهای گیاهی و جدی نگرفتن آن، فضا برای سودجویان این عرصه مهیا شده است.
به همین دلیل است که او تاکید دارد که قبل از هر کاری باید این بخش از طب را به عنوان یک بخش تکمیلی در سیستم بهداشتی – درمانی خود پذیرفته و آن را با توجه به واقعیت‌های موجود ساماندهی کنیم. در این مسیر هم به گفته سید صالحی، مسلما یکی از بخش‌های اصلی این ساماندهی، بحث فرهنگسازی از طریق اطلاع‌رسانی، برگزاری همایش‌ها، تدوین کتب و انجام تبلیغات خواهد بود.

ضرورت‌ حضور جمعیت در عرصه داروهای گیاهی زمانی که جمعیت در عرصه تولید داروهای گیاهی گام برداشت، بهره‌گیری از مزایای این طب خدادادی هم مورد شک و ابهام قرار داشت.
سیدصالحی خاطرنشان می‌کند که ضرورت حضور جمعیت هلال‌احمر در این عرصه یک ضرورت تاریخی است. به گفته او، در زمانی که در کشور موضوع گیاهان دارویی مطرح نبود و حتی شاید با آن برخورد می‌شد، به‌درستی ضرورت پرداختن به این مقوله با روش‌های علمی در هلال‌احمر احساس شد و پس از آن جمعیت به تاسیس سها جیسا اقدام کرد.

این اقدام به اعتقاد این مقام مسئول، باعث شد تا از هدر رفت سرمایه‌های خدادادی و صادرکردن بدون ارزش‌افزوده گیاهان دارویی جلوگیری شود. در حال حاضر هم سها جیسا یک ظرفیت ملی در فرآوری گیاهان دارویی است که بدون شک حذف آن از این عرصه، صدمات جبران‌ناپذیری را به صنعت فرآوری گیاهان دارویی وارد می‌‌کند. همچنین به گفته مدیرعامل شرکت سهاجیسا، در بند ۱۲‌سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در مقوله سلامت نیز به موضوع طب سنتی (کشت و فرآوری گیاهان دارویی، توسعه نوآوری‌های علمی و فنی در تولید و عرضه فرآورده‌های دارویی سنتی) تاکید شده است.
بنابراین با توجه به بند ۸ ماده ۳ اساسنامه جمعیت هلال‌احمر و سیاست‌های کلان کشور در امر سلامت، جمعیت هلال‌احمر نیز در این زمینه با هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گام برداشته و نسبت به تولید عصاره‌های گیاهان دارویی، داروهای گیاهی، دمنوش‌ها و در آینده‌ای نزدیک هم با فرآورده‌های فراسودمند در جهت ارتقای سطح سلامت مردم، حرکت خواهد کرد.