برای نخستین‌بار در خاورمیانه لباس مخصوص زنان امدادگر (توانا) با توجه به شئونات اسلامی و راحتی امدادگران زن طراحی شد.
کشور ما از جمله سیل، زلزله، رانش زمین و همچنین حوادث دست ساخت انسان مانند تصادفات جاده‌ای نیز هر ساله قربانیان زیادی می‌گیرد. چنین حوادث و سوانحی به شدت زندگی بازماندگان را تحت تأثیر منفی خود قرار می‌دهد به طوری که تا سال‌های بعد نیز همچنان بازماندگان تحت تأثیر منفی حوادث و بلایا قرار دارند.
این در حالی است که اصولاً بیش از نیمی از بازماندگان از حوادث و سوانح را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند. این گروه به ویژه کودکان کم سن به شدت در حوادث و بلایا آسیب‌پذیری ویژه‌ای دارند، زنان نیز در مقایسه با مردان بیشتر تحت تأثیر حوادث و بلایا قرار می‌گیرند، با این حال در برنامه‌های مختلف امداد و نجات توجه خاص یا ویژه‌ای به این دو گروه که از آسیب‌پذیرترین گروه‌ها به شمار می‌آیند نشده است.
همچنین، نبود توجه ویژه به زنان و کودکان در فعالیت‌های مختلف امدادی در حالی است که شناسایی نیازها و تأمین نیازهای مصرف‌کننده خدمات، یکی از مباحث نوین و جدید در ارائه خدمات بهداشتی و درمانی است. در سیستم ارائه خدمات درمانی و امدادی ضرورت دارد که خدمات ارائه شده متناسب با نیازهای مصرف‌کنندگان خدمات باشد. با این حال برنامه جامعه که تأمین‌کننده نیاز این گروه از مصرف‌کنندگان خدمات باشد به صورت مدون و منسجم طراحی و تنظیم نشده است.
نکته بسیار مهم دیگری که ضرورت توجه خاص به ارائه خدمات امدادی و نجات به زنان و کودکان را از اهمیت بیشتری برخوردار می‌کند توجه به ابعاد فرهنگی، اعتقادی و شرعی در ارائه خدمات امداد و نجات است. اگرچه، در فعالیت‌های امداد و نجات، ضرورت نجات مصدومان از هر اصلی مهم‌تر است با این حال، در مواردی کم توجهی به مسائل شرعی و فرهنگی خاص کشور، مانع از فعالیت‌های امدادی امدادگران مرد نسبت به مصدومان زن شده است.
* فعالیت زنان امدادگر بر سرعت و کیفیت ارائه خدمات به زنان آسیب دیده می‌افزاید
ابوالحسن فقیه رئیس جمعیت هلال احمر در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس، اظهار داشت: از آن جایی که با فعالیت و حضور امدادگران زن مشکلات شرعی کاهش می‌یابد، به نظر می‌رسد فعالیت زنان امدادگر بتواند بر سرعت و کیفیت ارائه خدمات به زنان آسیب دیده بیفزاید.
وی ادامه داد: همچنین زنان به هنگام سانحه نیاز به کمک‌های ویژه‌ای دارند که یک امدادگر زن بدون هیچ گونه مشکل شرعی و فرهنگی و با کیفیت بهتری قادر به ارائه این خدمات باشد، زنان با شرایط و وضعیت‌های خاصی در دوره‌های مختلف زندگی روبه‌رو هستند مانند بارداری، شیردهی و وضع حمل که موقعیت‌های چالش برانگیز شدیدی را در مواقع بحرانی امداد و نجات ایجاد می‌کنند که وجود امدادگران زن در چنین دوره‌هایی در مواقع بحرانی نه تنها می‌تواند کمک مؤثری به امدادگران مرد باشد و از فشار و استرس آنان بکاهد بلکه باعث اطمینان و آرامش خاطر مصدوم نیز خواهد شد و در نتیجه از پیچیدگی و وخامت چنین وضعیت بحرانی بکاهد.
فقیه بیان داشت: مسلم است که وجود چنین حساسیت‌های فرهنگی و شرعی، فعالیت امدادگران زن در عرصه‌های امداد و نجات را بسیار برجسته و ضرورت مشارکت زنان در فعالیت‌های امداد و نجات را بسیار پررنگ‌تر کرده است.
رئیس جمعیت هلال احمر تصریح کرد: علاوه بر این تجارب نیز نشان داده است که وجود امدادگران زن در مواقع بحرانی مایع آرامش مصدومان بوده و حضور و وجود امدادگران زن در عملیات امداد و نجات حتی در زمانی که امدادگران زن قادر به انجام فعالیت‌های سنگین نباشند نیز می‌تواند به کاهش استرس و رنج مصدومان کمک کند و باعث آرامش خاطر آنان شود به ویژه در خصوص مصدومان زن و کودک وجود امدادگر زن در عملیات امدادی می‌تواند به کاهش فشار و آسیب‌روانی آنان کمک فراوانی کند.
فقیه خاطرنشان کرد: جمعیت هلال احمر در گذشته تنها لباس مخصوص مردان امدادگر را طراحی و تولید کرده بود و زنان امدادگر هلال احمر فاقد لباس امدادگری بودند که در این راستا برای نخستین لباس مخصوص زنان امدادگر (توانا) با همان رنگ قرمز و با توجه به شئونات اسلامی و در نهایت راحت بودن لباس برای فعالیت امدادی آنان طراحی شده است.
* طراحی لباس مخصوص زنان امدادگر (توانا) برای نخستین‌بار در کشورهای اسلامی
در حال حاضر نخستین گروه امدادی برای نجات و مراقبت از آسیب‌دیدگان فجایع نیروی جمعیت هلال احمر هستند و به این نیروها باید اقدامات تکمیلی و کمکی بخش همگانی را نیز افزود از جمله عملیات جستجو و نجات که مانند بسیاری از وظایف همگانی دیگر در زمینه انجام اقدامات هماهنگ گاهاً از هیچگونه سازماندهی و مدیریت کاملی برخوردار نیست و دیده شده است که در برخی حوادث به دلیل ضعف ساختار امدادرسانی و نوع نیروهای مداخله کننده به نتایج مطلوب نرسیده‌ایم.
محمود مظفر رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس، اظهار داشت: ضرورت وجود روش‌هایی برای حضور گروه‌های خاص امدادگر و بهره‌گیری از آنها در قالب تیم‌ها و گروه‌های نجات محسوس بوده که از این میان می‌توان به حضور زنان و مشارکت این قشر در حوزه‌های مختلف مدیریت بحران و امداد و نجات اشاره کرد.
وی ادامه داد: از سوی دیگر بارها دیده شده است که عملیات جستجو و نجات و امدادرسانی به زنان و کودکان با مشکلات و تنگناها و حتی ملاحظات اخلاقی رو به رو بوده که ارائه شیوه‌نامه یا چگونگی مشارکت زنان در موقعیت‌های مختلف از چرخه مدیریت بحران به عنوان یک موضوع مهم قابل تعامل مطرح و استفاده مناسب و مطلوب از این ظرفیت بالقوه اجتناب‌ناپذیر است.
مظفر بیان داشت: طراحی لباس مخصوص زنان امدادگر (توانا) برای نخستین‌بار است که در کشورهای اسلامی و حتی در دنیا صورت می‌پذیرد زیرا در کشورهای غربی امدادگران مرد و زن به دلیل عدم داشتن اعتقادات ما در کشورهای اسلامی لباس آنان تفکیک شده نیست و در کشورهای اسلامی نیز این کشورها اصلأ توان و ظرفیت چنین تفکیک‌های ندارند و به واقع جمعیت هلال احمر ایران در حال حاضر تنها جمعیت دنیا است که لباس مخصوص زنان امدادگر طراحی کرده است.
دفتر امور زنان جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، با هدف کاستن از آلام و رنج‌های انسان‌ها و همچنین، ارتقای کیفیت ارائه خدمات به زنان و کودکان قربانیان حوادث و سوانح و در نظر گرفتن ملاحظات شرعی و فرهنگی به تدوین طرح تشکیل تیم‌های امدادی تخصصی زنان پرداخته است و هدف کلی این طرح نیز امداد رسانی صحیح و به موقع و به بهترین شیوه ممکن به زنان آسیب دیده در سوانح، با توجه به ابعاد فرهنگی و شرعی است
دامنه مطالعاتی این طرح در حوزه وظایف و اختیار جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران در نظر گرفته شده و طرح جامع امداد و نجات کشور مبنای اولیه ارزیابی، تأثیر و مداخله انسانی در ارائه خدمات اضطراری به دنبال وقوع بحران را تشکیل می‌دهد و براساس آن عملیات امداد و نجات به عنوان بخش عمده مرحله مقابله شامل جستجو، نجات، ارائه کمک‌های اولیه، انتقال مجروحان، تغذیه اضطراری، تأمین سر پناه اضطراری، تخلیه جمعیت، تأمین امکانات و دریافت و توزیع کمک‌های مردمی در نظر گرفته شده است.
* شرم و حیای زنان مانع از بیان مشکلات خود و خانواده‌شان به امدادگران مرد می‌شود
فرحناز رافع مشاور رئیس جمعیت هلال احمر در امور بانوان در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس، با اشاره به طراحی و تولید لباس مخصوص زنان امدادگر (توانا) برای نخستین‌بار برای حضور هرچه بهتر و راحتر امدادگران زن در حوادث مختلف اظهار داشت: یکی از نکاتی که می‌بایستی در اجرای طرح زنان امدادگر (توانا) مورد توجه قرار گیرد اجرای آن در استانی و همچنین رویکرد مثبت گروه‌های موجود در رسیدن به نتایج مطلوبتر در هر یک از استان‌ها حائز اهمیت است.
رافع افزود: بی‌توجهی به نیازهای خاص زنان و کودکان باعث ناکامی تیم‌های امدادی در ارائه خدمات و انجام وظیفه اساسی خود خواهد شد به طوری که ممکن است در پاره‌ای از موارد این گروه از مصدومان و آسیب‌دیدگان از دریافت خدمات مورد نیاز محروم شوند تجارب امدادگران نشان می‌دهد که در بعضی از شرایط و موقعیت‌ها، شرم و حیای زنان مانع از بیان مشکلات خود و خانواده خود به امدادگران مرد شده است و در نتیجه علی‌رغم حضور امدادگران و وجود امکانات و کمک‌های مورد نیاز بعضی از زنان قادر به دسترسی به خدمات مورد نیاز خود نبوده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: همکاری و مشارکت فعال تمام عوامل درگیر، مدیران سازمان‌ها و بخش‌های مختلف جمعیت هلال احمر و همچنین مراکز مرتبط و پشتیبانی ستادی لازم و ضروری است و با عنایت به ساختار موجود و ویژگی‌های متفاوت هر یک از پهنه‌های حادثه خیز کشور و ظرفیت‌های عملیاتی مناطق مختلف توجه به موارد بعدی را جلب می‌کند.