داروی دگزامتازون از دسته کورتیکواستروئیدهای صناعی (کورتون) است که دارای اثرات بارز ضدالتهابی و ضد حساسیت بوده و باعث کاهش درد ناشی از فرایندهای التهابی بویژه در محل مفاصل می‌شود. همچنین سرکوب سیستم ایمنی بدن را نیز سبب می‌شود. این اثرات دارو می‌تواند اغلب سیستم‌های مختلف بدن را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
به گزارش ایسنا، هر چند کاربرد وسیع داروی دگزامتازون مانند تمام داروها می‌تواند درمانگر و نجات بخش باشد، از سوی دیگر می‌تواند عوارضی را نیز بر جای بگذارد. از آنجا که کورتون‌ها جز داروهای پرعارضه محسوب می‌شوند، توجه دقیق بر مصرف صحیح و آگاهانه آنها و پرهیز از تجویز و مصرف نابجا و بی‌رویه این داروها از سوی پزشکان و همچنین بیماران بسیار حائز اهمیت است. بر این اساس مصرف این داروها باید با تجویز پزشک صورت گیرد و از مصرف خودسرانه آنها جدا پرهیز شود.
عوارض نامطلوب ناشی از مصرف نابجا و بی‌رویه آمپول دگزامتازون
- تضعیف سیستم ایمنی بدن و کاهش سد دفاعی بدن در مقابل انواع عفونت‌ها
- به تاخیرانداختن ترمیم زخم‌ها
- ایجاد عوارضی مانند افسردگی، توهم و همچنین اختلالات ذهنی و پیدایش حملات مانیا و جنون
- اثر بر تعادل مایعات و الکترولیت‌های بدن که منجر به احتباس نمک و آب در بدن و در نهایت ادم (ورم) می‌شود
- تاثیر بر توزیع چربی‌ها در بدن و به دنبال آن تجمع چربی‌ها در نواحی خاص بدن مانند پشت بدن و پشت گردن
- افزایش رشد موهای زائد در نواحی مختلف بدن مانند صورت بویژه در زنان
- افزایش فشارخون، افزایش قندخون (هیپرگلیسمی) و ایجاد دیابت و افزایش چربی‌های خون که همگی فاکتورهای شناخته شده و قوی برای بروز بیماری‌های قلبی – عروقی و سکته‌های قلبی هستند.
- کاهش تراکم استخوان‌ها و پوکی استخوان و همچنین مصرف دوز بالای آن موجب پارگی و یا آسیب تاندون‌ها می‌شود.
- افزایش فشارداخل کره چشم و بروز آب سیاه بویژه در افراد مسن و همچنین بروز آب مروارید.
- کاهش و تضعیف لایه‌های مخاطی دستگاه گوارش بویژه معده که باعث بروز و تشدید زخم‌های گوارشی می‌شوند.
بیماران باید در نظر داشته باشند که تجویز داروها و از جمله کورتیکواستروئیدها توسط پزشک با آگاهی و بررسی کامل مزایا و مضرات دارو در هر بیمار صورت می‌گیرد که این امر نیازمند داشتن اطلاعات و آگاهی دقیق از داروها و بیماری‌ها و نیز شرایط بیماران است. بر این اساس باید از مصرف خودسرانه داروها جدا خودداری کرد.
چه موارد احتیاطی باید رعایت شود؟
- باید توجه داشت که برای رفع علائم حساسیت‌های ساده و یا مزمن نباید از کورتیکواستروئیدهای سیستمیک (دگزامتازون) به عنوان درمان اولیه استفاده کرد. این علائم را می‌توان با داروهای ساده‌تر و کم عارضه‌تر نظیر آنتی هیستامین‌ها کنترل کرد.
- در سرماخوردگی‌ها و حالات مشابه، با وجود امکان رفع سریع و ظاهری علائم با این داروها باید توجه داشت کورتیکواستروئیدها می‌توانند با تضعیف سیستم ایمنی، زمینه را برای تشدید حالات عفونی فراهم کرده و طول مدت بیماری را افزایش دهند.
- در مورد بیماری‌های التهابی مانند آرتروز روماتوئید و ... نیز توجه به این نکته ضروری است که نباید ازکورتیکواستروئید به طور مزمن برای کنترل بیماری استفاده شود؛ چرا که مصرف طولانی مدت آنها نه تنها نمی‌تواند جلوی پیشرفت بیماری را بگیرد بلکه می‌تواند در درازمدت باعث پیدایش عوارض ناخواسته و مشکلات جدی خصوصا در میان افراد مسن شود.
- در صورت حساسیت به داروی دگزامتارون و یا در صورت مبتلا بودن به عفونت‌های قارچی در هر ناحیه از بدن از مصرف این دارو خودداری شود.
- در صورت ابتلا به بیماری خطرناک، تب، عفونت و یا جراحی از مصرف داروی دگزامتازون اجتناب کنید.
- در طول درمان با داروی دگزامتازون از نزدیک شدن به افراد بیمار خودداری کنید.
-از قطع مصرف ناگهانی کورتیکواستروئیدها نظیر دگزامتازون خودداری کرده و با پزشک مشورت کنید.
خطرات سوء مصرف قرص دگزامتازون برای افزایش وزن
در سال‌های اخیر استفاده از قرص دگزامتازون برای افزایش وزن بویژه در میان جوانانی که به باشگاه‌های ورزشی مراجعه می‌کنند رواج یافته است.
لازم به ذکر است که با وجود ظاهر پف آلود و افزایش وزنی که با مصرف کورتیکواستروئیدهایی نظیر دگزامتازون پدید می‌آید باید توجه داشت که این افزایش وزن، کاذب بوده و در نتیجه تجمع مایعات و آب در بدن صورت می‌گیرد که اثرات سو آن عبارتند از:
- این دارو نه تنها باعث افزایش حجم عضلات و توان ورزشکاران نمی‌شوند بلکه برعکس باعث افزایش تجزیه عضلات و کاهش توده عضلانی فرد و ضعف عضلات خواهد شد.
- با مصرف این دارو امکان پارگی و آسیب دیدن تاندون‌ها در ورزشکاران، هنگام انجام حرکات ورزشی به شدت افزایش خواهد یافت.
- مصرف این دارو با دوز بالا، موجب تضعیف شدید سیستم ایمنی شده که خود می‌تواند زمینه ساز ابتلا به عفونت‌های شدید شود که بسیار خطرناک بوده و می‌تواند جان فرد را به خطر بیندازد.
- قطع مصرف این داروها نیز باید تحت نظر پزشک و به تدریج طی برنامه زمان‌بندی خاصی صورت گیرد.