موفقیت دانشمندان ایرانی در تولید چهار داروی درمان سرطان

به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، 'محمد قناد مراغه' روز پنج شنبه در نشستی خبری در محل سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد که متخصصان ایرانی موفق شده اند که رادیوداروهای 'کرومیک فسفات p -32' جهت درمان سرطان کبد، 'چشمه براکی تراپی ید -125' با کارکرد درمان تومورهای مغزی، 'برمبزین - گالیوم 68' برای درمان تومورهای پروستات، شش، سینه و 'ژنراتور استرانسیوم 90/ ایتریم 90' برای درمان بیماران سرطانی را در داخل کشور تولید کنند و در اختیار بیماران صعب العلاج قرار دهند.
تولید این چهار رادیو داروی جدید موفقیت جدید دانشمندان ایرانی در بهره گیری از انرژی هسته ای در خدمت اهداف انسانی و صلح آمیز محسوب می شود.
این رادیوداروها در چارچوب یک طرح کلان ملی و قرارداد امضا شده بین معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان انرژی اتمی تولید شده است. بر اساس این قرارداد، سازمان انرژی اتمی در مدت دوسال باید 15 رادیو داروی مورد نیاز کشور را تولید کند که پیش از این هفت رادیو داروی اولویت دار در دو مقطع زمانی در دیماه سال جاری رونمایی شده بود. بدین ترتیب تعداد رادیوداروهای تولیدی در سازمان انرژی اتمی به 11 رادیو دارو در مدت 13 ماه می رسد که نشان دهنده جلو بودن این سازمان از برنامه است.

** ویژگیهای فنی رادیوداروهای جدید تولیدی در ایران

رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای با اشاره به تولید ژنراتور هسته‌ای استرانسیوم 90 / ایتریم 90در این پژوهشگاه ، کیفیت خلوص این رادیو ایزوتوپ در مقایسه با محصولات مشابه خارجی را در سطح بسیار بالا دانست و اظهار داشت: با استفاده از این رادیو ایزوتوپ ارزشمند که با داروهای مشخصی ترکیب می‌شود می‌توان به درمان سرطان‌های پروستات، سینه، تخمدان، سلول‌های کبدی، درمان لنفوم غیر هوچکینی (بدخیم)، التهاب مفاصل و تومورهای عصبی - درون ریز پرداخت.
وی با اشاره به این که این دستاورد ارزشمند در چند روز گذشته حاصل شده است تصریح کرد: تنها تعداد معدودی از کشورهای جهان از این فن آوری برخوردارند و ایران برای اولین بار است که در منطقه به این فناوری دست یافته است.
به گفته قناد مراغه، سرمایه تولید این رادیودارو به وسیله معاونت فناوری ریاست جمهوری تامین شده، تولید مواد شیمیایی به وسیله معاونت پژوهشی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی صورت گرفته و تولید رادیوایزوتوپ و تهیه آن را سازمان انرژی اتمی در پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای برعهده داشته است.
وی با بیان اینکه به دلیل عمر کوتاه رادیوداروها، امکان واردات آن به کشور وجود ندارد افزود:‌ پژوهشگران ارزشمند ما در یکی دو سال اخیر توانستند پس از تلاش‌های فراوان این ژنراتور را به صورت استرانسیوم 90 / ایتریم 90 تولید کنند.
رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای با اشاره به کارکرد رادیو داروی چشمه براکی تراپی ید 125 در درمان تومورهای مغزی گفت: این رادیو ایزوتوپ از طریق نوعی روش جراحی برای هدایت دقیق چشمه پرتوزا به درون بافت سرطانی مغز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی خاطرنشان کرد: این رادیودارو در ابعادی به طول حدود 5 میلیمتر و طول قطر 8/0 میلیمتر به طریقی در داخل تومور قرار گرفته و نسبت به درمان آن اقدام می‌شود و تاکنون 10 بیمار به وسیله این رادیودارو تحت مداوا قرار گرفته و گزارش‌های اولیه حاکی از این است که این رادیودارو نتایج مثبتی داشته و مراحل بالینی خود را طی می‌کند.
قناد مراغه با اشاره به کارکرد رادیو داروی کرومیک فسفات p -32 در درمان سرطان کبد نیز گفت: امکان واردات این رادیو دارو در شرایط تحریم با توجه به نیمه عمر کوتاه آن وجود ندارد اما با تولید آن در داخل ، حدود 2 هزار بیمار در سراسر کشور از این رادیودارو استفاده خواهند کرد.
وی با بیان این که برای اولین بار در سطح منطقه شاید به موازات چندین کشور بسیار معدود رادیو داروی بومبزین - گالیوم 68 تولید شد و آماده بهره‌برداری است اظهار داشت: شبیه سازی این رادیوداروی بسیار ارزشمند با گالیوم 67 انجام پذیرفته ولی الان گالیوم 68 را در شتاب دهنده کرج تولید می‌کنیم.
رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای اضافه کرد: این رادیودارو قادر است به تومورهایی همچون پروستات، شش، سینه و کولون که تعداد زیادی گیرنده بمبزین و گیرنده پپتید آزاد کننده گاسترین دارند متصل شده و جهت تصویربرداری از این تومورها کاربرد دارد.
وی ادامه داد: این رادیودارو برخلاف سه رادیوداروی قبلی تشخیصی است اما حسن آن در این است که این رادیودارو می‌تواند برای تشخیص تومورهای ذکر شده مورد استفاده قرار گیرد.

** ایران در زمره سه کشور جهان در تولید رادیو داروهای جدید

قناد مراغه در بخش دیگری از این نشست خبری از وقوع انقلابی بزرگ در تولید رادیوداروها در کشور خبر داد و گفت: در رابطه با تولید رادیوداروها حدود 90 تا 95 درصد رادیوداروهای مورد استفاده کشور در حال حاضر در سازمان انرژی اتمی ایران و در پژوهشگاه تولید می‌‌شود و 5 و 6 درصد باقیمانده هم با توجه به سیاست وزارت بهداشت تا حدودی از خارج وارد می‌شود ولی به نظر ما این حجم رادیوداروهایی که ما تولید می‌کنیم کافی است.
وی ایران را در زمره سه کشور دنیا دانست که که در عرصه تولید این رادیوداروها به طور جدی گام برداشته است و گفت: در حال حاضر حدود 125 مرکز پزشکی هسته‌ای در بیمارستان‌ها از این رادیودارو استفاده می‌کنند.
رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای با بیان اینکه سالانه حدوداً بین 800 هزار تا یک میلیون نفر از این رادیوداروها استفاده می‌کنند، گفت: نشانه‌های موفقیت‌ آمیزی در اکثر بیمارانی که این رادیوداروها برای آنها مورد استفاده قرار گرفته، وجود داشته است.
وی تصریح کرد: تولید این دسته از داروها برای کشورهایی که از پشتوانه صنعتی قوی و علم و فناوری بالا برخوردارند تعجبی ندارد اما تعجب در اینجاست در کشوری که با تحریم‌ها روبروست این رادیوداروها تولید شده است.
قناد مراغه در ادامه خبر داد که چند رادیو داروی جدید ایران نیز همزمان با روز ملی فناوری هسته‌ای (20 فروردین ماه) سال آینده رونمایی خواهد شد و و قطعا تا شهریور سال آینده حدود 20 رادیوداروی کلی و چند رادیوداروی جدید معرفی خواهد شد.
قناد مراغه در پاسخ به این سوال که با توجه به تحریم شتاب دهنده کرج با مشکل خاصی در تامین رادیودارو روبرو نیستید، گفت: رآکتور تهران و مرکز تحقیقاتی کرج و نیز متخصصان‌مان تحریم هستند، اما با توجه به اینکه خودمان مبدا کار هستیم تاکنون مشکلی نداشتیم و تلاش داریم با امکانات کشور و پشتوانه علمی متخصصان داخلی مسایل را پیش ببریم.
رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای در پاسخ به پرسشی درباره پروژه گداخت یادآور شد که در دنیا این پروژه هنوز در مرحله تحقیقاتی است و در عین حال گفت که ایران نیز از سال‌های پیش قدم‌های خوبی در این زمینه برداشته است.
وی اظهار داشت: براساس قرارداد میان سازمان انرژی اتمی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پروژه گداخت را آغاز کردیم و در حال حاضر ساخت برخی قطعات و طراحی‌های تفصیلی و مفهومی ادامه دارد و امیدواریم در این زمینه پیشرفت‌های خوبی بدست آوریم.

** ایران رادیودارو به کشورهای مختلف صادر خواهد کرد

رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای در ادامه از برنامه ایران برای صادرات رادیودارو به کشورهای مختلف خبر داد و گفت : درخواست‌های مختلف در این زمینه داشته‌ایم و هم اکنون بر روی لیستی از رادیوداروها و دریافت مجوز برای صادرات کار می‌کنیم و در حال انعقاد قراردادهایی هستیم.
وی یادآور شد: هیچ یک از کشورهای منطقه تولیدات ایران در حوزه رادیوداروها را ندارند.
قناد مراغه با بیان این که در حال حاضر در دنیا 90 درصد رادیوداروها برای تشخیص بیماری‌هاست و 10 د رصد برای درمان، گفت: ما سعی داریم به عرصه تولید رادیوداروهای درمانی نیز وارد شویم.
قناد مراغه در پاسخ به سووالی درباره درباره دریافت رادیو ایزوتوپ از روسیه نیز از تداوم مذاکرات دو کشو ردر این زمینه خبر داد و اظهار داشت: پس از ماه‌ها بحث در این زمینه با طرف روس، هنوز به توافق بر سر این موضوع نشده‌ایم.