محققان دانشگاه علوم پزشکی گلستان با همکاری دانشگاه تربیت مدرس و بیمارستان خاتم الانبیاء با استفاده از نانو بیو ذرات موفق به تولید نسل نوینی از واکسنها و طراحی سامانه های حمل ژن شدند.
این پروژه در حال حاضر با حمایتهای دانشگاه علوم پزشکی گلستان بر روی سرطان کبد در حال انجام است و گروه تحقیقاتی این پروژه امیدوارند که با پشت سر گذاشتن فاز بهینه سازی واکسن و هدف دار کردن حاملهای مورد اشاره، آمادگی های لازم برای آغاز مراحل بالینی در طی 5 سال آینده کسب شود.
دکتر امیر قائمی استادیار گروه میکروب شناسی - زیست فناوری دانشگاه علوم پزشکی گلستان، هدف از انجام این تحقیقات را طراحی یک نانوسامانه انتقال حمل ژن به سلولهای جانوری دانست و افزود: در این تحقیقات سعی شد این سامانه را به گونه ای تولید کنیم که بتواند نوید بخش یک سامانه واکسن درمانی مفید و کارا باشد.
وی با اشاره به جزئیات این پروژه تحقیقاتی گفت: در این مطالعه، ابتدا برخی از ژنهای ویروس پاپیلومای انسانی تیپ 16 که در ایجاد سرطان دخیل هستند تهیه شد و با طراحی های بیوانفورماتیکی (داده پردازی زیستی)، توانایی این ژنها به عنوان محرک ایمنی ارتقا داده شد. در مرحله بعد، نانو حامل باکتریوفاژ لامبدا (ویروسی که آلوده به باکتری باشد) با قابلیت بیان در سلولهای جانوری، طراحی و فراهم شد و توانایی این سامانه به منظور بیان ژن گزارشگر در کشت سلولی تحلیل شد.
قائمی با بیان اینکه بعد از انجام تنظیمات لازم بر روی ژنها نانو حامل های حاوی ژنهای مورد نظر طراحی و ساخته شد، ادامه داد: این مطالعه در دو فاز کشت سلولی و موش توموری انجام شد. در مطالعات کشت سلولی، توانایی این نانوذرات برای نفوذ و بیان در سلولهای مختلف نشان داده شد و اثر نوع سلول، میزان سمیت و فرایند انتقال به کار گرفته و برای ورود این حاملها آنالیز شد و بهترین روشها برای افزایش کارایی این حاملها ارائه شد.
استادیار گروه میکروب شناسی- زیست فناوری دانشگاه علوم پزشکی گلستان یادآور شد: در مطالعات صورت گرفته در مدل موش توموری، این کارایی ها در یک مدل زنده به طور سازمان دهی شده مورد بررسی قرار گرفت و توانایی این حامل برای حمل ژنهای مورد نظر، القای ایمنی و سرکوب تومور نشان داده شد که نتایج این فاز به کارگیری این سامانه به عنوان واکسن را تایید کرد.
وی با تاکید بر اینکه نانوبیو ذرات به کار رفته در این مطالعه بی خطر و زیست سازگار هستند، اضافه کرد: روش پیشنهاد شده در این پژوهش می تواند به بومی سازی تولید نسل جدیدی از واکسنها در کشور منجر شود و در آینده از صرف هزینه های ملی برای تامین نیاز کشور در این زمینه جلوگیری شود.